Uszkodzenie słuchu – podziały – 4 najważniejsze aspekty
- Miejsce uszkodzenia narządu słuchu:
- niedosłuch przewodzeniowy (ucho zewnętrzne lub środkowe), leczymy, usuwamy przyczynę, nie oznacza, że się ona znów nie pojawi
- niedosłuch odbiorczy: ślimakowy(od narządu Cortiego w górę) i pozaślimakowy (nerw VIII), w obrębie pnia mózgu i ośrodków korowych – trwały
– jedną z postaci pozaślimakowych zaburzeń słuchu jest neuropatia słuchowa, (słabe rozumienie mowy, brak poprawy rozumienia mowy po zastosowaniu aparatów słuchowych u większości pacjentów, zaburzenia koncentracji uwagi, trudności w wypełnianiu poleceń, zaburzenia lokalizacji dźwięków, złe wyniki w nauce przy prawidłowym poziomie inteligencji, mierzonym testami niewerbalnymi
- niedosłuch mieszany (przewodzeniowo-odbiorczy), np. uszkodzenie kosteczek słuchowych i ślimaka.
- Moment uszkodzenia narządu słuchu:
- prelingwalne – w czasie ciąży lub w 1 r.ż., zanim wykształciły się elementarne funkcje słuchowe
- perilingwalne – w czasie rozwoju mowy, czyli między 2 a 7 rokiem życia
- postlingwalne po zakończeniu kształtowania się mowy i opanowaniu języka.
Najważniejszy czas to okres wczesnoszkolny, dziecko uczy się czytać, pisać, należy robić dużo przesiewowych badań słuchu.
- Przyczyna uszkodzenia narządu słuchu:
- wrodzony – wywołany przez niedorozwój lub uszkodzenie narządu słuchu w życiu płodowym
- nabyty – spowodowany przez czynniki endo- i egzogenne
- dziedziczny, przenoszony drogą genową.
- Stopień ubytku słuchu, ograniczenie pola słuchowego, jaka jest możliwość percepcji mowy (klasyfikacja Międzynarodowego Biura Audiofonologii (BIAP) wyróżniło cztery typy uszkodzeń słuchu ze względu na częstotliwości istotne dla jej rozumienia):
- lekki – ubytek rzędu 20 do 40 decybeli (pewne utrudnienie w percepcji mowy, funkcjonowaniu, rozwój mowy raczej dobry, choć jak taki ubytek od urodzenia, to może wpłynąć na artykulację)
- średni (umiarkowany) – od 41 do 70 dB (bardzo wpływa na ubytek mowy , aparat słuchowy koniecznie, stale noszony, zwłaszcza przy ubutku 56-70 dB, terapia surdologopedyczna
- znaczny – 71 a 90 dB (bezwzględnie aparat, przy czym powyżej 80 dB może być korzyść słaba, bo 70 dB to max granica natężenia mowy)
- głęboki – powyżej 90 dB, gdzie „odbiór dźwięków” odbywa się na drodze wzrokowej (aparat, implant)
AUDIOGRAM
- decybele 0-100 (natężenie dźwięku), częstotliwości 125-8000 Hz
- 16Hz – 20/25 000Hz – reaguje ucho ludzkie
- 50 Hz – 10 000Hz – częstotliwości charakterystyczne dla mowy ludzkiej
- 0-20 (15) dB – norma
- granica bólu- 120 – 130 dB-dyskomfort
- audiogram,wikipedia
- stopień ubytku liczymy na podstawie wyliczania średniego ubytku słuchu 500, 1000, 2000 4000 Hz
- przykładowe poziomy natężenia dźwięku – wikipedia
10 dB – szelest liści przy łagodnym wietrze
30 dB – bardzo spokojna ulica bez ruchu
40 dB – szmery w domu
50 dB – szum w biurach
60 dB – odkurzacz
70 dB – wnętrze głośnej restauracji, darcie papieru, wnętrze samochodu
80 dB – głośna muzyka w pomieszczeniach, trąbienie
90 dB – ruch uliczny
- mowa
25-35dB -szept
35-55 cicha mowa
55-65 mowa potoczna
65-75 głos podniesiony
75-85 głośna mowa
85-95 b głośna mowa
95-105 krzyk
- dźwięki min 30 dB, żeby był odbiór
- 30-70 dB – dynamika mowy
- ubytek do 50 dB rozmawiamy nawet bez aparatu, ubytek 70 dB musimy mówić do ucha, to jest granica jeśli poniżej 70 dB, osoba słyszy jednakowy dźwięk
- na podstawie interpretacji audiogramu wiemy, które głoski słyszy – wikipedia
- dzieci w wieku szkolnym – uszkodzenia powyżej 70 dB raczej szkoła specjalna nie masowa (badanie: audiometria słowna z wolnego pola, próg, poziom dźwięku przy którym dziecko rozumie mowę i poziom dźwięku, przy którym rozpoznaje (różnicuje) mowę)
- wiedzieć, które ucho „lepsze”
Konsekwencje jednostronnych uszkodzeń słuchu:
- prawostronne: mogą wystąpić trudności w przyswajaniu mowy i kształtowaniu umiejętności komunikacyjnych, problemy w przyswajaniu wiedzy sekwencyjnej, logicznego porządkowania faktów, mogą się pojawić trudności w nauce czytania i pisania
- lewostronne: problemem może być kontrolowanie emocji, mogą się pojawić trudności z językiem polskim, preferowanie przedmiotów ścisłych
Centralne (mózgowe) zaburzenia przetwarzania słuchowego:
- m.in.: trudności z lokalizacją i lateralizacją dźwięków, problem z rozpoznawaniem i różnicowaniem dźwięków, trudności z odbiorem sygnałów zniekształconych (zaburzenia słuchania)
- bogaty zasób testów oceniających poszczególne procesy przetwarzania słuchowego na poziomie biologicznym i umysłowym
Rodzaje protez słuchu:
- konwencjonalne aparaty słuchowe – teraz cyfrowe, w tym wewnątrzuszne, często wzmacniane systemem FM-bezprzewodowy system transmisji sygnału. Urządzenia elektroniczne wzmacniające dźwięki otoczenia tak, by dziecko słyszało – indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie audiogramu.
- system CROS przy jednostronnych niedosłuchach – mikrofon po stronie bardziej uszkodzonego ucha i aparat słuchowy na uchu lepszym
- aparaty słuchowe zakotwiczone w kości – transmisja sygnału drogą kostną do ucha wewnętrznego, z zastosowaniem elementu wszczepialnego do kości czaszki
przewodnictwo powietrzne – umożliwia odbiór dźwięków zewnętrznych
przewodnictwo kostne – umożliwia słuchanie samego siebie
- implanty ucha środkowego – wszczepialne protezy słuchowe, 1 element w uchu środkowym- stymulacja elektryczna zakończeń nerwowych
- infrafon – urządzenie na podczerwień używane np. w teatrach (nadajnik za sceną, osoba z uszkodzonym słuchem ma odbiornik) – wzmacniany dźwięk
- najlepiej protezować obustronnie
- implant daje wszystkie częstotliwości, aparat wzmacnia to co jest
- aparat lepszy zawsze
- refundacje
dorośli raz na 5 lat po 700 zł na każde ucho, wkładki co 3 lata przysługują
dzieci po 2000 na każde ucho, wkładki w miarę potrzeb, ok. 3000 dobry aparat od 1000 do 15 tys
Wiek słuchowy – kiedy osoba dostała aparat
L: Surdologopedia p. red. Ewy Muzyki-Furtak – podstawowa wiedza, formy terapii
Rady i wskazówki dla rodziców i wychowawców dzieci z uszkodzonym słuchem S. Schmid-Giovannini
Pedagogika specjalna O. Lipkowski