- „Nie odrzucaj uczuć” – może to być postrzegane jako brak empatii, a nawet – brak akceptacji. Nastolatek np. narzeka i w odpowiedzi słyszy „nie przejmuj się” lub „a nie mówiłem”.
Nazwij myśli i uczucia - „Nie lekceważ uczuć”
Nastolatek np. opowiada o tym, co go martwi, a w odpowiedzi słyszy „Sam sobie jesteś winien – nie trzeba było…” „Boję się sprawdzianu” – „Nie trzeba było grać do późna, teraz poświeć przynajmniej dwie godziny na naukę i wszystko będzie dobrze!”
Potwierdź uczucia (mhm, ojej, rozumiem) - Nie tłumacz, nie wyjaśniaj – to dyrektywne; nastolatek nie ma szansy sam zauważyć pewnych kwestii i dodatkowo traktowany jest protekcjonalnie.
Np. nastolatek opowiada o wymarzonej „idealne rzeczywistości”, a rodzic tłumaczy, dlaczego nie jest ona możliwa.
Daj wyobraźni to, co niemożliwe w rzeczywistości - Nie wydawaj rozkazów – dyrektywność to eskalacja oporu, ponadto nastolatek może mieć argumenty na rzecz takiego, a nie innego postępowania, które rodzic – po ich przedstawieniu, byłby gotów przyjąć (i wycofać się z rozkazu).
Opisz problem (pokaż własne argumenty, zaproś do wymiany myśli) - Nie postępuj wbrew swojej słusznej ocenie sytuacji – nastolatek uczy się, ze rodzic ulega, postępując wbrew sobie (brak jasnych zasad może kojarzyć się z brakiem troski ze strony rodzica).
Np. nastolatek prosi o coś, co może okazać się dla niego ryzykowne, rodzic – wbrew wewnętrznemu sprzeciwowi, ulega.
Akceptuj uczucia, koryguj zachowanie - Nie atakuj nastolatka.
Opisz, co czujesz – daj szansę na opowiedzenie ci, skąd takie, a nie inne zachowanie nastolatka. - Nie obwiniaj.
Zamiast „zobacz, co narobiłeś!”, „następnym razem zrób to tak…”
Udziel informacji - Nie groź i nie rozkazuj.
Zaproponuj wybór - Nie praw kazań
Powiedz to jednym słowem - Nie wytykaj tego, co złe
Określ swoje wartości i oczekiwania - Nie stosuj kar:
- Powiedz, co czujesz
- Powiedz, czego oczekujesz
- Wskaż jak naprawić sytuację
- Zaproponuj wybór
- Przejdź do działania
- Rozwiązywanie problemu:
- Wysłuchaj nastolatka
- Przedstaw swój punkt widzenia
- Zaproś nastolatka do wspólnej burzy mózgów
- Zanotuj wszystkie pomysły, nie oceniając ich
- Razem przejrzyjcie listę i zdecydujcie, które pomysły możecie wprowadzić w życie
13. Kiedy chcesz pochwalić – Nie oceniaj! Opisz, co czujesz i co widzisz.
14. Kiedy chcesz porozmawiać na poważne tematy nie organizuj „poważnej rozmowy” tylko korzystaj z okazji do „przypadkowych rozmów”.
(na podstawie: Faber, E. Mazlish (2006). Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały, żeby z nami rozmawiały. Poznań: Media Rodzina)